Thuật châm cứu là gì?

Châm cứu là phương pháp chữa bệnh truyền thống lâu đời theo y học Trung Quốc – người ta sử dụng nhiều kim châm nhỏ châm vào một số điểm cụ thể trên cơ thể người. Phương pháp châm cứu này chủ yếu dùng để làm giảm đau nhưng bên cạnh đó cũng được sử dụng để chữa lành nhiều chứng bệnh khác. Hơn 3 triệu người Mỹ đã sử dụng thuật châm cứu, nhưng ở những nước khác thì nó thậm chí còn phổ biến hơn. Chẳng hạn như ở Pháp, tỉ lệ người áp dụng thuật châm cứu là 1:5.

Châm cứu có tác dụng như thế nào

Châm cứu nhằm làm thông toả luồng khí quan trọng trong cơ thể hoặc làm thông “khí” bằng cách kích thích những huyệt dọc theo 14 đường khí mạch. Các nhà khoa học cho biết kim châm cứu có thể làm cho cơ thể tiết hoóc-môn giảm đau – đây là loại thuốc giảm đau tự nhiên – và có thể làm cho máu huyết lưu thông dễ dàng hơn và làm thay đổi hoạt động não. Những người đa nghi cho biết thuật châm cứu có tác dụng chỉ bởi người ta tin nó có thể chữa lành được bệnh – đây chỉ là tác dụng trấn an người bệnh mà thôi.

Châm cứu có đau không?

Kim châm cứu rất mảnh và nhỏ, hầu hết bệnh nhân đều cảm thấy không đau đớn gì hoặc đau rất nhẹ khi được châm kim vào người. Người ta thường cho biết cơ thể mình cảm thấy khoẻ khoắn, năng động và thoải mái sau khi điều trị. Tuy nhiên, kim châm có thể gây đau nhức tạm thời.

Huyệt châm cứu: Đau thắt lưng

Nếu các phương pháp điều trị chuẩn không làm giảm được chứng đau thắt lưng mãn tính của bạn thì phương pháp châm cứu có thể chữa lành, và 2 tập đoàn y tế được tín nhiệm khuyến nghị bệnh nhân đau thắt lưng trường kỳ nên thử. Một công trình nghiên cứu cũng đã cho thấy cả phương pháp châm cứu thật và “giả” đều có hiệu quả cao hơn các biện pháp chữa trị thông thường đối với chứng đau lưng đã kéo dài hơn 3 tháng. Hiện người ta vẫn chưa quyết định châm cứu đối với chứng đau thắt lưng cấp (đau trong một thời gian ngắn).    

Huyệt châm cứu: Chứng nhức đầu

Châm cứu có thể giúp làm giảm chứng nhức nửa đầu hoặc nhức đầu do co thắt cơ. Hai công trình nghiên cứu lớn cho thấy người sử dụng thuật châm cứu nhanh hết nhức đầu do co thắt cơ hơn người sử dụng phương pháp điều trị thông thường.

Huyệt châm cứu: Đau cơ, gân, khớp

Nhiều nghiên cứu thử nghiệm xem thuật châm cứu có hiệu quả tốt như thế nào đối với chứng đau cơ, gân, khớp đã cho nhiều kết quả trái chiều. Một số bệnh nhân cho biết có thể giảm đau tạm thời, nhưng số khác thì không. Một công trình nghiên cứu nhỏ của Bệnh viện Mayo cũng cho thấy thuật châm cứu có thể làm giảm 2 vấn đề khác của chứng đau cơ, gân, khớp: đó là mệt mỏi và lo âu. Nhưng nhìn chung, người ta chưa có đủ bằng chứng để chứng tỏ được rằng thuật châm cứu có kết quả đối với bệnh đau cơ, gân, khớp.

Huyệt châm cứu: Đau do viêm khớp

Viện Viêm khớp, bệnh Cơ-xương và các Bệnh về Da Quốc gia cho biết thuật châm cứu có thể giúp chữa trị thêm đối với phương pháp điều trị thông thường cho chứng viêm xương khớp mãn tính. Bên cạnh đó cuộc nghiên cứu ban đầu, khả quan nhất cũng cho thấy châm cứu có thể làm giảm chứng đau do viêm khớp ở đầu gối. Tuy nhiên, người ta cũng vần nghiên cứu thêm để chứng minh một cách rõ ràng rằng châm cứu có tác dụng đối với chứng viêm xương khớp mãn tính.

Huyệt châm cứu: Hội chứng ống cổ tay

Người ta đã thử nghiệm và so sánh thuật châm cứu với thuốc xtê-rô-ít đối với chứng đau bàn tay và cánh tay ở hội chứng ống cổ tay. Nhiều nhà nghiên cứu ở Đài Loan điều trị châm cứu cho 1  nhóm gồm 8 người, khoảng chừng hơn 1 tháng, và nhóm bệnh nhân đó cho biết đã cảm thấy dễ chịu hơn nhiều, trong một thời gian dài hơn so với nhóm người điều trị bằng thuốc. Mặc dù nhiều công trình nghiên cứu tương tự như thế cho kết quả khả quan, nhưng vẫn cần thêm nhiều bằng chứng để khẳng định thuật châm cứu có công hiệu đối với hội chứng ống cổ tay.

Huyệt châm cứu: Đau răng

Châm cứu giúp làm giảm đau do nhổ răng hoặc đau do phẫu thuật răng, một số công trình nghiên cứu cũng cho thấy châm cứu giả cũng có kết quả tương tự. Tuy thế, nhiều người cho rằng đau răng là một trong những chứng bệnh có thể đáp ứng tốt đối với thuật châm cứu.

Huyệt châm cứu: Nhiều chứng bệnh đau khác

Nhiều người đã sử dụng thuật châm cứu để chữa đau cổ, đau cơ, đau khuỷu tay quần vợt, và chuột rút do kinh nguyệt, hi vọng tránh sử dụng thuốc và các tác dụng phụ của thuốc. Tổ chức Y tế Thế giới đã liệt kê ra 28 bệnh mà đôi khi có thể được chữa lành bằng châm cứu. Ở Mỹ, Viện Y tế Quốc gia cũng đã yêu cầu xem xét một công trình nghiên cứu lớn nhằm xác thực định lại Quốc gia cũng đã yêu cầu xem xét cuộc nghiên cứu hể đáp ứng tốt đối với thuật châm cứu.  lại tính khả quan của thuật châm cứu có thể chữa lành được nhiều chứng bệnh khác nhau.

Hỗ trợ thêm cho thuốc giảm đau

Châm cứu có thể giúp giảm đau khi được kết hợp sử dụng chung với thuốc giảm đau hoặc các liệu pháp khác, như mát-xa chẳng hạn. Phương pháp châm cứu này có thể làm giảm bớt nhu cầu sử dụng thuốc và có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của người bị đau nhức kinh niên.

Huyệt châm cứu: Buồn nôn

Châm cứu tại huyệt châm cứu màng ngoài tim ở cổ tay có thể làm giảm các triệu chứng buồn nôn và ói mửa, thậm chí sau khi điều trị bằng thuốc trị ung thư hoặc sau khi phẫu thuật trị ung thư. Nhiều công trình nghiên cứu đã so sánh 10 phương pháp châm cứu khác nhau – như châm kim, kích điện, và bấm huyệt đối với thuốc chống nôn hoặc ói mửa và cho thấy thuật châm cứu có tác dụng tốt.

Thuật châm cứu và chăm sóc bệnh ung thư

Vì thuật châm cứu có thể làm giảm đau, buồn nôn, và ói, đôi khi cũng được sử dụng để giúp làm giảm các triệu chứng ung thư hoặc các triệu chứng của hoá trị liệu. Bên cạnh đó châm cứu cũng còn làm giảm trào huyết liên quan đến bệnh ung thư vú. Bạn nên đảm bảo nói chuyện với bác sĩ trước và nên tìm một bác sĩ nào đó có kinh nghiệm chữa trị cho bệnh nhân ung thư.

Thuật châm cứu và khả năng thụ thai

Nhiều người nổi tiếng chẳng hạn như ca sĩ Celine Dion và Mariah Carey đã tin rằng thuật châm cứu – kết hợp chung các phương pháp điều trị vô sinh – đã giúp cho họ có thể thụ thai được. Một bài viết về các công trình nghiên cứu y học cũng đã tán đồng với quan điểm này, cho rằng châm cứu có thể làm tăng hiệu quả của phương pháp điều trị vô sinh. Một lý luận khác cũng cho rằng châm cứu giúp chữa vô sinh bằng cách làm giảm stress và kích thích máu lưu thông đến buồng trứng nhiều hơn.

Châm cứu có giúp bỏ thuốc lá được không?

Phương pháp châm cứu đã được sử dụng để chữa lành nhiều chứng bệnh khác nhau, như cai thuốc, mất ngủ, mệt mỏi, trầm cảm, và dị ứng. Nhưng bằng chứng vẫn còn chưa rõ ràng đối với một số người áp dụng thuật châm cứu này. Chẳng hạn như châm cứu ở tai ngoài không có tác dụng giúp người ta bỏ thuốc lá được, nhiều công trình nghiên cứu đã cho kết quả như vậy.

Thuật châm cứu và trẻ nhỏ

Thuật châm cứu thường được xem là an toàn đối với trẻ, miễn là được bác sĩ có giấy phép thực hiện đúng theo các tiêu chuẩn hành nghề được khuyến cáo. Phương pháp châm cứu chủ yếu thường được sử dụng để làm giảm đau hoặc buồn nôn và ói mửa sau khi điều trị bằng phẫu thuật hoặc sau khi điều trị bằng thuốc chống ung thư. Bằng chứng khoa học không ủng hộ việc áp dụng thuật châm cứu để chữa rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ.

Khi nào nên nghĩ đến châm cứu

Vì phương pháp châm cứu hiếm khi gây ra phản ứng phụ, có chăng thì cũng chỉ là phản ứng phụ rất nhẹ, đây là phương pháp khả thi có thể thay thế thuốc giảm đau hoặc điều trị bằng xtê-rô-ít. Bên cạnh đó người ta cũng xem phương pháp này là một liệu pháp y học “bổ sung” có thể được sử dụng kết hợp với nhiều phương pháp điều trị khác. Tốt nhất là bạn nên thảo luận với bác sĩ chăm sóc sức khỏe của mình.

Các rủi ro của thuật châm cứu

Mặc dù thuật châm cứu thường được xem là an toàn và hiếm khi xảy ra vấn đề nghiêm trọng, nhưng cũng có một số rủi ro. Kim châm cứu không được tiệt trùng có thể gây nhiễm trùng. Ở một số huyệt châm cứu, khi đâm kim quá sâu có thể gây thủng phổi hoặc thủng túi mật hoặc gây nhiều vấn đề đối với mạch máu. Đó là lý do vì sao bạn nên tìm một bác sĩ có chuyên môn tốt về châm cứu.

Đối tượng nào không nên châm cứu?

Người bị bệnh rối loạn xuất huyết hoặc người bị loãng máu có thể có nguy cơ xuất huyết cao. Kích điện kim châm cứu có thể gây rắc rối cho người sử dụng máy điều hoà nhịp tim hoặc sử dụng các thiết bị điện khác. Phụ nữ có thai nên nói chuyện với bác sĩ chăm sóc sức khỏe trước khi châm cứu. Điều quan trọng là không nên bỏ phương pháp điều trị bệnh thông thường hoặc chỉ tin cậy vào thuật châm cứu để chữa bệnh hoặc chữa các chứng đau nhức nghiêm trọng.

Lựa chọn bác sĩ châm cứu

Điều quan trọng là phải được điều trị với người đáp ứng đủ tiêu chuẩn đã được học và đào tạo trong lĩnh vực châm cứu. Các yêu cầu về giấy phép không phải ở nhà nước nào cũng giống nhau. Có nhiều tổ chức nhà nước giữ vững tiêu chuẩn, chẳng hạn như Viện Châm cứu Y học Mỹ (nhóm bác sĩ) hoặc Hội Châm cứu và Thuốc Đông y Mỹ. Bạn nên đảm bảo rằng bác sĩ của mình sử dụng kim vô trùng chỉ sử dụng một lần rồi bỏ.

Thay đổi trong thủ thuật châm cứu

Một vài liệu pháp khác sử dụng cách kích thích huyệt châm cứu khác. Phép đốt ngải cứu bao gồm việc đốt nóng ngải cứu, đốt nóng bó ngải khô và lá ngải đắng, có thể được dùng để hơ nóng kim châm hoặc làm ấm da. Thuật châm cứu bằng điện làm tăng kích thích điện lên kim. Gần đây người ta cũng dùng kim la-de để châm cứu trên da (không phải là đâm kim qua da).

Bấm huyệt và Châm cứu

Nếu bạn sợ kim tiêm thì có thể áp dụng thủ thuật bấm huyệt – cũng có tác dụng tương tự như châm cứu. Thuật bấm huyệt gồm việc ấn huyệt châm cứu hoặc mát-xa huyệt châm cứu nhằm làm kích thích các đường khí mạch. Nhiều so sánh, đối chiếu khoa học giữa bấm huyệt và châm cứu vẫn còn giới hạn, nhưng người ta đã cho thấy thủ thuật bấm huyệt có công hiệu trong việc làm giảm buồn nôn và làm giảm bớt cơn đau chuyển dạ.