Từ điển
Dịch văn bản
 
Từ điển Anh - Việt
Tra từ
 
 
Dịch song ngữ - Y học - Sức khoẻ
Iron-deficiency anemia
Thiếu máu do thiếu sắt
Iron is a necessary mineral for body function and good health. Every red blood cell in the body contains iron in its hemoglobin, the pigment that carries oxygen to the tissues from the lungs.
Sắt là khoáng chất cần thiết cho hoạt động của cơ thể và để có một sức khỏe dồi dào. Mỗi hồng cầu trong cơ thể đều có chứa sắt trong hê-mô-glô-bin của mình – đây là sắc tố vận chuyển ô-xy từ phổi đến mô.

Iron is a necessary mineral for body function and good health. Every red blood cell in the body contains iron in its hemoglobin, the pigment that carries oxygen to the tissues from the lungs. But a lack of iron in the blood can lead to iron-deficiency anemia, which is a very common nutritional deficiency in children.

Sắt là khoáng chất cần thiết cho hoạt động của cơ thể và để có một sức khỏe dồi dào. Mỗi hồng cầu trong cơ thể đều có chứa sắt trong hê-mô-glô-bin của mình – đây là sắc tố vận chuyển ô-xy từ phổi đến mô. Nhưng tình trạng thiếu sắt trong máu có thể dẫn đến bệnh thiếu máu do thiếu sắt – một chứng bệnh suy dinh dưỡng rất thường thấy ở trẻ em.

What is iron-deficiency anemia?

The body needs iron to make hemoglobin. If there isn't enough iron available, hemoglobin production is limited, which in turns affects the production of red blood cells (RBCs). A decreased amount of hemoglobin and RBCs in the bloodstream is known as anemia. Because RBCs are needed to carry oxygen throughout the body, anemia results in less oxygen reaching the cells and tissues, affecting their function.

Bệnh thiếu máu do thiếu sắt là gì?

Cơ thể cần sắt để tạo hê-mô-glô-bin. Nếu thiếu sắt thì việc sản sinh hê-mô-glô-bin bị giới hạn, lần lượt làm ảnh hưởng đến quá trình sản sinh hồng cầu (RBCs). Số lượng hê-mô-glô-bin và hồng cầu trong máu giảm được gọi là thiếu máu. Hồng cầu rất cần thiết để vận chuyển khí ô-xy đi khắp cơ thể nên bệnh thiếu máu làm cho ô-xy đến các mô và tế bào giảm, gây ảnh hưởng đến hoạt động của chúng.

Iron-deficiency anemia (IDA), often caused by insufficient iron intake, is the major cause of anemia in childhood. It has become much less common in the United States over the past 30 years, primarily due to iron-fortified infant formulas and cereals.

Thiếu máu do thiếu sắt (IDA), thường là do không hấp thu đủ sắt gây ra, là nguyên nhân chính gây thiếu máu ở trẻ em. Bệnh này đã trở nên ít thấy hơn ở Mỹ trong 30 năm qua, chủ yếu vì trong sữa bột và ngũ cốc dành cho em bé đã được tăng cường chất sắt.

Iron-deficiency anemia doesn't develop immediately. Instead, a person progresses through stages of iron deficiency, beginning with iron depletion, in which the amount of iron in the body is reduced while the iron in RBCs remains constant. If iron depletion isn't corrected, it progresses to iron deficiency, eventually leading to IDA.

Bệnh thiếu máu do thiếu sắt không bộc phát ngay tức khắc mà phải trải qua nhiều giai đoạn thiếu sắt, khởi đầu là chứng mất sắt - lượng sắt trong cơ thể bị giảm mặc dù sắt trong hồng cầu vẫn không thay đổi. Nếu tình trạng mất sắt không được chữa trị thì nó sẽ tiến triển thành bệnh thiếu sắt, cuối cùng dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt.

What causes it?

Iron-deficiency anemia can be the consequence of several factors, including:

    * insufficient iron in the diet

    * poor absorption of iron by the body

    * ongoing blood loss, most commonly from menstruation or from gradual blood loss in the intestinal tract

    * periods of rapid growth

Nguyên nhân gì gây bệnh thiếu máu do thiếu sắt?

Thiếu máu do thiếu sắt có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, gồm:

* chế độ dinh dưỡng thiếu sắt

* cơ thể hấp thụ sắt kém

* đang bị mất máu, thường thấy nhất là do kinh nguyệt hoặc do mất máu ở đường ruột dần dần

* thời kỳ tăng trưởng nhanh 

A diet low in iron is most often behind IDA in infants, toddlers, and teens. Kids who don't eat enough or who eat foods that are poor sources of iron are at risk for developing the condition. Poverty is a contributing factor to IDA because families living at or below the poverty level may not be getting enough iron-rich foods.

Chế độ dinh dưỡng nghèo chất sắt thường gây ra bệnh thiếu máu do thiếu sắt nhiều nhất ở trẻ sơ sinh, trẻ mới tập đi, và thanh thiếu niên. Trẻ không ăn đủ hoặc ăn thức ăn nghèo chất sắt có nguy cơ mắc chứng bệnh này. Nghèo đói cũng là yếu tố góp phần gây nên bệnh bởi gia đình đói nghèo hoặc quá đói nghèo có thể không bổ sung đủ thức ăn giàu chất sắt.

Iron deficiency can also cause the body to absorb more lead, which increases the risk of lead poisoning in kids. The combination of IDA and lead poisoning can make kids very ill and can put them at risk for learning and behavioral problems.

Thiếu sắt cũng có thể làm cho cơ thể hấp thụ nhiều chì hơn, làm tăng nguy cơ ngộ độc chì ở trẻ. Vừa bị thiếu máu do thiếu sắt vừa bị ngộ độc chì có thể làm cho trẻ ốm yếu nhiều và có thể có nguy cơ phát sinh vấn đề về hành vi và khả năng học tập của trẻ.

During infancy and adolescence, the body demands more iron. Kids are at higher risk for IDA through these periods of rapid growth because they may not be getting enough iron in their diet to make up for the increased needs.

Cơ thể trẻ thơ và thanh niên cần nhiều chất sắt. Trẻ có nguy cơ mắc bệnh nhiều hơn trong suốt các giai đoạn phát triển nhanh bởi chế độ dinh dưỡng của chúng có thể thiếu sắt không bù đắp được nhu cầu tăng cao về sắt này.     

In infants, discontinuing iron-fortified formula and introducing cow's milk before 12 months can lead to IDA. Cow's milk is low in the iron necessary for infant growth and development and it often replaces the consumption of iron-rich foods. Milk decreases the absorption of iron and can also irritate the lining of the intestine, causing small amounts of bleeding. This slow, gradual loss of blood in the stool — combined with low iron intake — may eventually result in iron deficiency and anemia.

Ở trẻ sơ sinh, bỏ sữa bột tăng cường chất sắt và uống sữa bò trước 12 tháng tuổi có thể dẫn đến bệnh thiếu máu do thiếu sắt. Sữa bò nghèo về hàm lượng chất sắt cần thiết cho quá trình phát triển và tăng trưởng của trẻ sơ sinh và nó thường thay thế việc hấp thụ các thức ăn giàu chất sắt. Sữa làm giảm hấp thụ sắt và có thể làm kích ứng niêm mạc ruột, gây xuất huyết nhẹ. Hiện tượng xuất huyết, mất máu từ từ, chầm chậm trong phân này kết hợp với việc hấp thụ sắt kém - có thể cuối cùng làm cho cơ thể thiếu sắt và gây ra bệnh thiếu máu.

Prematurity and low birth weight are other factors that put an infant at risk for IDA. Before birth, full-term, normal-weight babies have developed iron stores that can last them 4 to 6 months. Because preemies don't spend as much time in the uterus getting nutrients from the mother's diet, their iron stores are not as great and are often depleted in just 2 months.

Sinh non và nhẹ cân là những yếu tố khác góp phần làm cho trẻ sơ sinh có nguy cơ bị IDA. Trước khi sinh, trẻ sinh đủ tháng và có cân nặng bình thường đã dự trữ đủ chất sắt có thể sử dụng từ 4 đến 6 tháng. Vì trẻ sinh non không ở trong tử cung mẹ lâu đủ để hấp thụ dưỡng chất từ dinh dưỡng của mẹ nên chất sắt dự trữ trong cơ thể chúng không nhiều và thường cạn hết chỉ trong vòng 2 tháng.

Children between the ages of 1 and 3 years are at risk of iron deficiency and iron-deficiency anemia, even though it isn't a period of exceptional growth. Most toddlers are no longer consuming iron-fortified formula and infant cereal, and they aren't eating enough iron-rich foods. Toddlers also tend to drink a lot of cow's milk, often more than 24 ounces a day, an amount that injures the lining of the stomach causing chronic blood loss leading to iron deficiency.

Trẻ trong độ tuổi từ 1 đến 3 có nguy cơ thếu sắt và thiếu máu do thiếu sắt, mặc dù đây không phải là giai đoạn phát triển đặc biệt. Hầu hết trẻ mới tập đi cũng không còn uống sữa bột tăng cường chất sắt và không còn sử dụng ngũ cốc cho trẻ sơ sinh nữa, bên cạnh đó trẻ cũng không ăn đủ thức ăn giàu chất sắt. Trẻ mới tập đi cũng thường hay uống nhiều sữa bò, thường trên 24 ao-xơ mỗi ngày – lượng sữa này làm tổn thương niêm mạc dạ dày của trẻ và gây mất máu mãn tính dẫn đến thiếu sắt.

During the first stages of puberty, when a lot of growth occurs, boys are at risk of IDA. Adolescent girls are at higher risk because of menstrual blood loss and smaller iron stores than boys. Many girls also tend to consume a diet low in iron.

Suốt giai đoạn đầu của tuổi dậy thì – giai đoạn tăng trưởng nhanh, bé trai có nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt. Các bạn gái cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn do mất máu kinh nguyệt và cơ thể dự trữ sắt ít hơn các bạn trai. Bé gái cũng thường có chế độ dinh dưỡng nghèo chất sắt.

Symptoms of iron-deficiency anemia

Many kids with iron deficiency don't show any symptoms because the body's iron stores are depleted slowly. As the anemia progresses, you may recognize some of the following symptoms in your child:

    * fatigue and weakness

    * pale skin

    * rapid heartbeat or a new heart murmur (detected in an exam by your child's doctor)

    * irritability

    * decreased appetite

    * dizziness or a feeling of being lightheaded

Triệu chứng của bệnh thiếu máu do thiếu sắt

Nhiều trẻ bị thiếu sắt không biểu hiện bất kỳ một triệu chứng gì bởi sắt dự trữ trong cơ thể cạn kiệt dần từ từ. Khi bệnh thiếu máu tiến triển, bạn có thể nhận ra một số triệu chứng sau đây ở trẻ:

* mệt mỏi và ốm yếu

* da tái nhợt

* nhịp tim nhanh hoặc nghe có tiếng thổi tim mới (được bác sĩ phát hiện ra trong khi khám bệnh)

* dễ cáu gắt

* ăn ít ngon miệng

* chóng mặt hoặc choáng váng

Diagnosis

Iron-deficiency anemia is often first noticed during a routine exam. Because IDA symptoms, such as fatigue and decreased appetite, are common to many conditions, the doctor will need more information to make a diagnosis. If IDA is suspected, the doctor will probably ask questions about your family's diet.

A blood test is usually needed to diagnose iron deficiency. The following blood tests may indicate iron deficiency:

Chẩn đoán bệnh thiếu máu do thiếu sắt

Thiếu máu do thiếu sắt thường được phát hiện đầu tiên trong cuộc kiểm tra sức khỏe định kỳ. Vì các triệu chứng của bệnh, chẳng hạn như mệt mỏi và ăn uống kém ngon miệng, cũng giống như những triệu chứng của nhiều chứng bệnh khác, nên bác sĩ sẽ cần thêm nhiều thông tin để chẩn đoán. Nếu bác sĩ nghi ngờ IDA, thì họ có lẽ sẽ đặt nhiều câu hỏi về chế độ dinh dưỡng của gia đình bạn.

Cần xét nghiệm máu để chẩn đoán thiếu sắt. Các xét nghiệm máu dưới đây có thể cho biết tình trạng thiếu sắt:

    * A complete blood count (CBC) may reveal low hemoglobin levels and low hematocrit (the percentage of the blood made up of red blood cells). The CBC also gives information about the siz​e of the RBCs. RBCs with low hemoglobin tend to be smaller and less pigmented.

* Đếm huyết cầu toàn phần (CBC) có thể cho biết mật độ hồng cầu thấp và dung tích hồng cầu thấp (dung tích hồng cầu là tỉ lệ máu được hình thành từ hồng cầu). Đếm huyết cầu toàn phần cũng cho biết thông tin về kích cỡ của hồng cầu. Những hồng cầu có hê-mô-glô-bin thấp thường nhỏ hơn và có sắc tố ít hơn.

    * The reticulocyte count measures the number of immature red blood cells being produced. In IDA, this test indicates that the rate at which RBC are being made is lower than expected from the low amount of hemoglobin in the blood.

* Đếm hồng cầu lưới đo số hồng cầu non được tạo ra. Đối với bệnh thiếu máu do thiếu sắt thì xét nghiệm này cho biết tỉ lệ hồng cầu được sản sinh ra thấp hơn dự đoán do lượng hê-mô-glô-bin trong máu thấp.

    * Serum iron directly measures the amount of iron in the blood, but may not accurately reflect how much iron is in the body's cells.

* Sắt trong huyết thanh đo trực tiếp lượng sắt trong máu, nhưng có thể không cho biết chính xác lượng sắt trong tế bào cơ thể là bao nhiêu.

    * Serum ferritin reflects total body iron stores. It's one of the earliest indicators of depleted iron levels, especially when used in conjunction with other tests, such as a CBC.

* Feritin trong huyết thanh cho biết tổng lượng sắt dự trữ trong cơ thể. Đây là một trong những dấu hiệu sớm nhất cho biết hàm lượng sắt bị cạn kiệt, nhất là khi phối hợp với các xét nghiệm khác, chẳng hạn như xét nghiệm đếm huyết cầu toàn phần (CBC).

The doctor may also check your child's stool for blood because IDA can be caused by gradual loss of small amounts of blood through the gastrointestinal tract. Since the blood may not be visible, a stool sample is placed on a special paper card and a drop of testing solution is applied. A color change indicates the presence of blood.

Bác sĩ cũng có thể kiểm tra dò tìm máu trong phân của trẻ bởi bệnh thiếu máu do thiếu sắt cũng có thể do xuất huyết nhẹ dần dần qua đường dạ dày-ruột. Vì máu có thể không nhìn thấy được nên mẫu phân được đặt trên mảnh giấy đặc biệt và bác sĩ nhỏ một giọt dung dịch xét nghiệm vào. Hiện tượng thay đổi màu cho thấy trong phân có máu.

Treating iron deficiency anemia

Even though most cases of IDA are the result of poor dietary iron intake, diet changes alone usually aren't enough to replenish depleted iron stores. Likewise, multivitamins with iron aren't adequate for kids with IDA who have such low iron stores, so a separate daily iron supplement may be required.

Điều trị chứng thiếu máu do thiếu sắt

Mặc dù hầu hết các trường hợp thiếu máu do thiếu sắt (IDA) đều là do chế độ dinh dưỡng nghèo chất sắt gây ra, nhưng việc thay đổi chế độ ăn uống này đơn lẻ cũng không bù đắp đủ lượng chất sắt dự trữ đã mất đi. Tương tự, các sinh tố tổng hợp chứa sắt cũng không bù đắp đủ cho trẻ bị IDA có hàm lượng sắt dự trữ thấp như vậy, vì thế có thể cần bắt buộc bổ sung chất sắt hàng ngày riêng biệt.

It's extremely important to remember that your child should not be given potent iron supplements without first consulting a doctor. Taking too much iron is a major cause of serious poisoning in children, according to the American Academy of Pediatrics (AAP).

Điều hết sức quan trọng là phải nên nhớ rằng trẻ không nên được bổ sung sắt liều mạnh mà không được bác sĩ tư vấn trước. Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) cho biết việc hấp thụ sắt quá nhiều là nguyên nhân chính gây ngộ độc nặng ở trẻ em.

Iron is best absorbed on an empty stomach, because it can occasionally cause stomach upset. Kids who experience stomach problems when taking iron supplements may need to take them with a small amount of food. Iron should not, however, be given with milk or caffeinated beverages, which will interfere with absorption. Vitamin C enhances iron absorption, so try to include plenty of sources of vitamin C in your child's diet.

Sắt hấp thụ tốt nhất khi bụng đói, vì đôi khi nó có thể làm kích ứng/ nôn nao dạ dày. Trẻ bị bệnh dạ dày có thể cần ăn nhẹ khi bổ sung sắt. Tuy nhiên, sắt không nên sử dụng chung với sữa hoặc các thức uống có chứa cà-phê-in, những chất này sẽ làm cản trở quá trình hấp thu sắt. Vitamin C làm sắt hấp thu được dễ dàng hơn, vì vậy bạn nên cố cho vào chế độ dinh dưỡng của trẻ nhiều thức ăn có chứa vitamin C nhé.

After the first month on iron supplements, your doctor may want to repeat the blood tests to check that hemoglobin and hematocrit levels are improving. If there's a good response, the doctor will probably continue the iron supplement for several more months. Once corrected, iron stores can be maintained with an iron-rich diet. About 6 months after discontinuing iron therapy, the doctor may want to recheck your child's hemoglobin.

Sau một tháng đầu bổ sung chất sắt, bác sĩ có thể cần làm lại các xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ hê-mô-glô-bin và dung tích hồng cầu đang được dần cải thiện. Nếu đáp ứng tốt, bác sĩ có thể sẽ cho bổ sung sắt thêm một vài tháng nữa. Khi đã được điều trị thì cần nên duy trì dự trữ chất sắt bằng chế độ dinh dưỡng giàu chất sắt. Khoảng 6 tháng sau khi không áp dụng liệu pháp bổ sung sắt nữa thì bác sĩ có thể cần kiểm tra lại hê-mô-glô-bin cho trẻ.  

Rarely, IDA is so severe and possibly life-threatening that hospitalization and a blood transfusion may be required.

Bệnh thiếu máu do thiếu sắt hiếm khi quá nặng và hiếm khi có thể đe doạ đến tính mạng đến nỗi trẻ phải nhập viện và có thể cần được truyền máu.  

Caring for your child

The effects of IDA will depend on the duration and severity of the anemia. If left untreated, it may lead to behavioral or learning problems. These may not be reversible, even with later iron supplementation.

Chăm sóc cho con bạn

Ảnh hưởng của IDA sẽ tuỳ thuộc vào thời gian trẻ bị thiếu máu là bao lâu và nghiêm trọng ít hay nhiều. Nếu không được chữa trị, nó có thể làm phát sinh nhiều vấn đề về hành vi và khả năng học tập của trẻ. Điều này có thể không chữa lành được, thậm chí là bạn có bổ sung chất sắt cho con về sau đi chăng nữa.

But in most cases, IDA is preventable by following some basic recommendations:

    * Infants younger than 1 year should drink only breast milk or an infant formula supplemented with iron. It is important for breastfed infants to receive iron-fortified solid foods starting at about 6 months of age.

Nhưng trong hầu hết các trường hợp thì bệnh có thể được ngăn chặn dựa theo một số lời khuyên cơ bản sau đây:

* Trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi chỉ nên bú mẹ hoặc uống sữa bột có bổ sung chất sắt. Điều quan trọng là trẻ bú mẹ phải được bổ sung thức ăn đặc tăng cường chất sắt bắt đầu ở khoảng chừng 6 tháng tuổi.

    * Children under 2 years should have no more than 24 ounces of cow's milk a day. As noted earlier, milk can inhibit absorption of iron, and drinking too much milk can dampen a child's appetite for other iron-rich foods. In addition, too much cow's milk has been shown to irritate the gastrointestinal tract, which may cause intestinal bleeding — a cause of iron loss.

* Trẻ dưới 2 tuổi không nên uống quá 24 ao-xơ sữa bò một ngày. Như đã lưu ý ở trên thì sữa bò làm cản trở quá trình hấp thu sắt, và uống quá nhiều sữa có thể làm cho trẻ ăn thức ăn giàu chất sắt khác kém ngon miệng. Bên cạnh đó, người ta cũng đã cho thấy việc uống quá nhiều sữa bò có thể làm kích ứng đường ruột-dạ dày, có thể gây xuất huyết ruột – đây là nguyên nhân gây mất sắt.

    * Iron-fortified products such as cereal can be a great way to get kids — especially those under the age of 2 years — to get more iron.

* Các sản phẩm tăng cường chất sắt như ngũ cốc chẳng hạn có thể là nguồn bổ sung sắt tuyệt vời đối với trẻ – nhất là trẻ dưới 2 tuổi.

    * A variety of foods can provide your family with nutritious sources of iron: lean meats; egg yolks; broccoli, spinach, and other green leafy vegetables; blackstrap molasses; raisins; and whole-grain bread.

* Rất nhiều thực phẩm có thể cung cấp nguồn sắt bổ dưỡng cho gia đình bạn chẳng hạn như: thịt nạc; lòng đỏ trứng ; bông cải xanh, cải bina, và các rau có lá xanh khác; mật mía; nho khô; và bánh mì làm bằng ngũ cốc nguyên hạt.

    * Make sure children or teens on a vegetarian diet are getting enough iron. Because iron from meat sources is more easily absorbed than iron from plant sources, you may need to add iron-fortified foods to their diet.

* Bạn nên đảm bảo cho trẻ nhỏ hoặc thiếu niên có chế độ ăn chay đầy đủ chất sắt. Bởi sắt trong thịt dễ hấp thụ hơn sắt trong các nguồn thực vật, bạn cũng có thể cần nên bổ sung các loại thực phẩm tăng cường chất sắt vào chế độ dinh dưỡng của con mình nhé.

Proper nutrition, which includes a diet rich in iron, is important for all kids. Establishing good eating habits early in life will help to prevent iron deficiency and iron-deficiency anemia.

Một chế độ dinh dưỡng thích hợp, bao gồm khẩu phần ăn uống giàu chất sắt, là điều quan trọng đối với tất cả trẻ em. Việc tập thói quen ăn uống có lợi cho sức khỏe sớm sẽ giúp ngăn chặn tình trạng thiếu sắt và thiếu máu do thiếu sắt.

 
Đăng bởi: hoahamtieu
Bình luận
Đăng bình luận
Bình luận
Đăng bình luận
Vui lòng đăng nhập để viết bình luận.
Gửi