Martin Luther King, Jr.

Phát biểu vào ngày 28 tháng tám 1963, tại the Lincoln Memorial, Washington D.C.

"Tôi có một ước mơ"

Hôm nay tôi vui mừng được cùng các bạn tham dự một sự kiện mà hậu thế sẽ ghi nhận là cuộc tuần hành vì tự do vĩ đại nhất trong lịch sử đất nước chúng ta.  

Một trăm năm trước đây, có một người Mỹ vĩ đại mà dưới tượng đài của Người là nơi chúng ta đang tề tựu hôm nay, đã ký vào Tuyên ngôn giải phóng nô lệ. Văn kiện trọng đại này quả là một nguồn hy vọng sáng ngời cho hàng triệu nô lệ da đen từng bị thiêu đốt trong ngọn lửa bất công cay nghiệt. Đó chính là ánh bình minh hạnh phúc cứu họ ra khỏi đêm dài trong vòng xiềng xích.

Nhưng một trăm năm sau đó, người da đen vẫn chưa được tự do. Một trăm năm sau đó, cuộc sống của người da đen vẫn bị trì trệ thảm hại bởi gông cùm của nạn kỳ thị chủng tộc và xiềng xích của nạn phân biệt đối xử. Một trăm năm sau đó, người da đen vẫn sống trên một ốc đảo đói nghèo giữa một đại dương ngồn ngộn của cải vật chất. Một trăm năm sau đó, người da đen vẫn vất vưởng bên lề xã hội Hoa Kỳ và đành tự xem mình là kẻ tha hương ngay trên mảnh đất của chính mình. Và vì thế, hôm nay chúng ta đến đây là để lột tả một thân phận tủi nhục.

Hiểu theo một nghĩa nào đó, chúng ta đến thủ đô để được thanh toán một tấm séc. Những người dựng nền cộng hoà cho chúng ta đã viết những lời hoa mỹ trong Hiến pháp và Tuyên ngôn độc lập cũng tức là họ đã ký một giấy nợ và mọi công dân Mỹ đều có quyền đòi nợ. Giấy nợ này hứa hẹn rằng tất cả mọi người, vâng, người da đen cũng như người da trắng, đều được đảm bảo những “quyền bất khả nhượng” – “quyền sống, quyền được tự do và mưu cầu hạnh phúc”. Rõ ràng là đến hôm nay nước Mỹ vẫn chưa trả món nợ này cho người Mỹ da màu. Thay vì phải trả món nợ thiêng liêng này, đất nước Hoa Kỳ đã trao cho người da đen một tấm séc không hợp lệ, một tấm séc bị trả lại với dòng chữ “không đủ tiền bảo chứng”.

Nhưng chúng ta vẫn không tin rằng ngân hàng công lý đã bị phá sản. Chúng ta vẫn không tin rằng cái kho cơ hội ngút ngàn của đất nước này mà lại thiếu tiền. Và vì thế, chúng ta đến đây để được thanh toán tấm séc này, một tấm séc làm cho chúng ta được tự do và bảo đảm về công lý đúng như chúng ta mong muốn.

Chúng ta cũng đến chốn thiêng liêng này để nhắc cho nước Mỹ biết rằng THỜI ĐIỂM NÀY vô cùng cấp bách.  Bây giờ không phải là lúc nhởn nhơ khuây khoả hoặc cứ cầu an, làm việc gì cũng từ từ. Bây giờ là lúc phải làm cho lời hứa thực thi dân chủ trở thành hiện thực. Bây giờ là lúc phải vực mình ra khỏi bóng tối và thung lũng tiêu điều của nạn kỳ thị chủng tộc để bước lên con đường ngập tràn ánh nắng của sự công bình đối với mọi chủng tộc. Bây giờ là lúc phải đưa đất nước chúng ta từ vũng lầy của sự bất bình đẳng chủng tộc tiến lên một khối đá vững chắc của tình huynh đệ. Bây giờ là lúc phải biến công lý thành hiện thực cho tất cả con cái của Chúa.

Thật tai hại nếu đất nước này không xem thời điểm này là một thời điểm cấp bách. Mùa hè ngột ngạt vì những nỗi bất bình chính đáng của người da đen sẽ không kết thúc nếu chưa có một mùa thu tiếp thêm sinh khí của sự tự do và bình đẳng. Năm một nghìn chín trăm sáu mươi ba không phải là năm kết thúc, mà đúng ra là năm khởi đầu. Và những ai hi vọng rằng người da đen cần được bày tỏ cảm nghĩ của mình và bây giờ mãn nguyện rồi ắt phải giật mình thức tỉnh nếu đất nước này lại vẫn cứ đâu vào đấy. Và đất Mỹ sẽ không có lúc nào lắng dịu hoặc bình yên nếu người da đen chưa được bảo đảm quyền công dân đích thực. Cơn lốc bạo loạn sẽ tiếp tục làm lung lay nền móng của đất nước chúng ta cho đến khi nào ánh bình minh của công lý hé rạng.

Nhưng có một điều tôi phải nói với đồng bào tôi, những người đang đứng trước cái ngưỡng ấm áp dẫn vào lâu đài công lý: Trên con đường đi tìm vị trí đích thực cho mình, chúng ta không được làm bất cứ điều gì sai trái. Đừng vì cố thoả mãn niềm khao khát tự do mà phải uống bằng một cái tách đắng cay và căm hờn. Bao giờ chúng ta cũng phải đấu tranh thật nghiêm túc và có kỷ luật. Chúng ta không được để cho cuộc tuần hành phản kháng chưa từng có này hoá ra lại là một cuộc bạo động. Xin nhắc lại là, chúng ta phải vươn tới đỉnh cao chót vót của sự kết hợp sức mạnh thể xác với sức mạnh tâm hồn.

Không thể để cho cái tinh thần chiến đấu mới nhưng phi thường, từng lan toả khắp cộng đồng người da đen, thúc đẩy chúng ta hoài nghi tất cả những người da trắng, bởi trong số những ngưởi da trắng anh em với chúng ta, đã có không ít người nhận ra rằng số phận của họ gắn chặt với số phận của chúng ta, bằng chứng là hôm nay họ cũng có mặt nơi đây. Và họ đã nhận ra rằng tự do của họ gắn bó keo sơn với tự do của chúng ta.

Chúng ta không thể đi một mình.

Và khi chúng ta cất bước, chúng ta phải thề rằng chúng ta luôn tiến về phía trước.

Chúng ta không thể quay lại.

Có nhiều người hỏi những người ủng hộ dân quyền rằng “Khi nào bạn sẽ hài lòng?”.  Không bao giờ chúng ta có thể hài lòng nếu người da đen vẫn còn sợ những hành động bạo tàn của cảnh sát đến nỗi không nói nên lời. Không bao giờ chúng ta có thể hài lòng nếu thân xác chúng ta mệt nhoài vì đi đường xa mà vẫn không được vào nghỉ trong khách sạn ven xa lộ hoặc khách sạn ở khu đô thị. Chúng ta chưa thể hài lòng khi mà cơ bản là người da đen chỉ được phép di chuyển từ khu ổ chuột này sang khu ổ chuột khác to hơn thôi. Không bao giờ chúng ta có thể hài lòng nếu con em chúng ta bị tước đoạt hết nhân cách cũng như phẩm giá của mình bởi những tấm biển mang dòng chữ “Dành riêng cho người da trắng”. Chúng ta chưa thể hài lòng khi mà một người da đen ở Mississippi không được bầu cử hoặc một người da đen ở New York cho rằng anh ta chẳng việc gì phải đi bầu. Không, không, chúng ta chưa hài lòng và chúng ta cũng sẽ không hài lòng cho đến khi “ Công lý tuôn trào như thác, công bình cuồn cuộn như sông”.

Tôi không quên rằng một số bạn đã vượt qua bao gian nan thử thách cam go để đến đây. Một số bạn vừa mới ra khỏi những xà lim chật hẹp. Và một số bạn đến đây từ nơi mà những đòi hỏi về quyền tự do đã làm các bạn phải hứng chịu những đợt truy bức dồn dập và xiểng niểng vì hàng loạt ngón đòn tàn bạo của cảnh sát. Các bạn từng chịu nhiều đau khổ, nhưng điều đó lại góp phần vào cuộc tranh đấu cho một xã hội tốt đẹp hơn. Hãy tiếp tục làm việc và tin tưởng rằng những nỗi oan ức của bạn sẽ giúp cho bạn được hưởng ơn cứu chuộc. Hãy nhìn lại Mississippi, nhìn lại Alabama, nhìn lại South Carolina, nhìn lại Georgia, nhìn lại Louisiana, nhìn lại những khu ổ chuột ở các thành phố miền bắc nước ta để biết rằng bằng một cách nào đó thì tình cảnh này có thể thay đổi và sẽ thay đổi.

Các bạn thân mến, xin đừng mãi ngủ yên trong thung lũng tuyệt vọng, đó là điều mà tôi muốn nói với các bạn hôm nay.

Và vì thế, cho dù hôm nay và ngày mai chúng ta còn phải đối mặt với nhiều khó khăn thì tôi vẫn có một ước mơ. Đó là một ước mơ không thể tách rời khỏi giấc mộng Mỹ Quốc.

Tôi ước mơ một ngày kia đất nước này sẽ thức tỉnh và sống đúng ý nghĩa đức tin của nó: “Chúng tôi khẳng định những chân lý này là hiển nhiên, mọi người sinh ra đều bình đẳng.”

Tôi ước mơ một ngày kia trên ngọn đồi đỏ rực ở Georgia, con cháu của những người nô lệ năm xưa cùng con cháu của các chủ nô ngày trước sẽ quây quần bên nhau quanh chiếc bàn của tình huynh đệ.

Tôi ước mơ một ngày kia, kể cả bang Mississippi là bang hừng hực không khí áp bức và bất công cũng sẽ biến thành một ốc đảo của tự do và công bằng.

Tôi ước mơ một ngày kia, 4 đứa con nhỏ bé của tôi sẽ sống trong một đất nước mà chúng được đánh giá theo tính cách mỗi đứa, chứ không còn bị xét đoán qua màu da của chúng nữa.

Hôm nay tôi có một ước mơ!

Tôi ước mơ một ngày kia, ở tận Alabama, nơi nhan nhản những kẻ phân biệt chủng tộc đến mức hung hãn, nơi có một gã thống đốc mà cặp môi sẵn sàng tuôn ra những chữ “can thiệp” và “vô hiệu hoá” - một ngày nào đó ngay tại Alabama, các em trai và em gái da đen sẽ nối vòng tay lớn với các em trai và em gái da trắng như anh chị em một nhà.

Hôm nay tôi có một ước mơ!

Tôi ước mơ một ngày kia mọi thung lũng đều được nâng lên, mọi đồi núi đều được san bằng, những nơi gồ ghề sẽ thành bằng phẳng và những nơi cong vẹo sẽ thành thẳng tắp;” và vinh quang của Chúa sẽ hiện ra và tất cả mọi người sẽ cùng nhau chiêm ngưỡng”.

Đây là niềm hi vọng của chúng ta, và đây chính là niềm tin mà tôi mang theo trên đường về miền Nam.

Với niềm tin này, chúng ta sẽ đẽo được một hòn đá hy vọng trong cả một tảng núi tuyệt vọng. Với niềm tin này, chúng ta sẽ chuyển những mối bất hoà gay gắt của đất nước chúng ta thành một bản giao hưởng tuyệt vời của tình huynh đệ. Với niềm tin này, chúng ta có thể cùng nhau làm việc, cùng nhau cầu nguyện, cùng nhau tranh đấu, cùng nhau vào tù, cùng nhau đấu tranh vì tự do, chỉ biết rằng một ngày nào đó chúng ta sẽ được tự do.

Và đó sẽ là cái ngày - đó sẽ là cái ngày mà tất cả con cái của Chúa cùng cất tiếng ca mang ý nghĩa mới:

Đất nước tôi, cũng là của bạn, một mảnh đất ngọt ngào của tự do, tôi hát về người.

Mảnh đất nơi cha ông tôi đã ngã xuống, mảnh đất tự hào của những người hành hương,

Hãy để tự do reo vang từ khắp mọi sườn núi!

Và nếu Hoa Kỳ phải là một quốc gia vĩ đại thì điều này phải trở thành sự thật.

Và do đó,  hãy để tự do reo vang từ những đỉnh đồi chót vót của New Hampshire.

Hãy để tự do reo vang từ những ngọn núi hùng vĩ của New York.

Hãy để tự do reo vang từ dãy Alleghenies cao chót vót ở Pennsylvania.

Hãy để tự do reo vang từ dãy núi đá đầy tuyết phủ ở Colorado.

Hãy để tự do reo vang từ những triền dốc mơn mởn ở California.

Nhưng không chỉ có thế:

Hãy để tự do reo vang từ Stone Mountain ở Georgia.

Hãy để tự do reo vang từ Lookout Mountain ở Tennessee.

Hãy để tự do reo vang khắp mọi đồi to đồi nhỏ ở Mississippi.

Hãy để tự do reo vang từ khắp mọi sườn núi.

Và khi điều đó xảy ra, khi chúng ta đã để cho tự do reo vang, khi chúng ta đã để nó reo vang từ khắp mọi làng mạc và thôn xóm, từ khắp mọi tiểu bang và thành phố, nhất định chúng ta có thể làm cho cái ngày đó đến gần hơn, cái ngày mà tất cả con cái của Chúa, người da đen và da trắng, người Do Thái và người không phải Do Thái, người theo Công giáo và người theo Tin Lành, sẽ cùng nắm tay nhau và hát vang bài thánh ca của người da đen năm xưa:

Cuối cùng cũng được tự do! Cuối cùng cũng được tự do!

Tạ ơn Thiên Chúa toàn năng, cuối cùng chúng con cũng được tự do!