Ngay cả với những người không biết gì về đầu tư, họ cũng đã từng nghe nói về thị trường chứng khoán. Mỗi tối người ta đều thông báo mức chỉ số bình quân công nghiệp Dow Jones vào các chương trình truyền hình thời sự. Khi có biến động lên hoặc xuống đáng kể nào trên thị trường, nó thường là một tin tức quan trọng. Điều này cho phép thị trường chứng khoán giữ loại vị trí danh giá theo suy nghĩ của nhiều người. Tuy nhiên, với những người tìm cách đem số tiền mồ hôi công sức của mình đi đầu tư, thì thị trường chứng khoán có phải là nơi kiếm tiền hay thị trường ấy có phải là sói đội lốt cừu trong lĩnh vực tài chính?
1. Thị trường bị thao túng
Nếu bạn đang tránh thị trường chứng khoán vì từng nghe nói rằng nó bị thao túng, thì có thể nghi ngờ. Khi chúng ta nghe những chuyện về Bernard Madoff và nhiều vụ bê bối khác liên quan đến giao dịch nội gián, dễ tin là thị trường gồm những người tham lam sẵn sàng phạm pháp để kiếm tiền - họ đang cướp tiền của bạn.
Barry Ritholtz là một blogger tài chính nổi tiếng gần đây được trang Yahoo Finance phỏng vấn về chủ đề này. Ông cho biết mặc dù chắc chắn xảy ra tình trạng giao dịch nội gián, nhưng phần lớn thông tin mà có thể coi là thông tin nội gián hoặc thông tin không được phép tiết lộ chẳng qua chỉ là những tin đồn thường không chính xác. Vì vậy, những nhà quản lý tài chính chuyên nghiệp thực hiện nghiên cứu của riêng mình và phớt lờ những tin đồn. Ritholtz còn nói thế bất lợi của nhà đầu tư cá nhân là họ thiếu các công cụ hay nhân lực để sàng lọc số lượng thông tin khổng lồ đã công khai sẵn. Thị trường nhất định có những tên phạm pháp, nhưng các cao thủ cũng dễ dàng bị tổn thương không kém gì những kẻ vừa mới nhập môn.
2. Máy tính nắm quyền
Điều này đúng. Các số liệu thống kê hiện nay cho thấy máy tính chịu trách nhiệm về 70% tất cả khối lượng giao dịch trên thị trường thế giới. Hàng triệu giao dịch cổ phiếu diễn tra mỗi giây và các máy tính đó không định giá cổ phiếu bằng cách dùng tiêu chuẩn sàng lọc đặc trưng có sẵn chung cho nhà đầu tư bình thường. Các chương trình máy tính độc quyền thường không phải mọi người sử dụng chúng đều có khả năng hiểu biết đầy đủ. Trong khi nhà đầu tư nhỏ lẻ có thể đang đánh giá năng lực quản trị tại công ty nọ, thì một máy tính lại có thể đang đánh giá toán học quá trình biến động giá cả cổ phiếu.
Nếu máy tính kiểm soát 70% biến động giá cả cổ phiếu, thì làm sao một người có thể dự báo xu hướng của một cổ phiếu? Nhà đầu tư bán thời gian hiện đại có thể hài lòng nhất về đầu tư dài hạn, đầu tư mà cho phép các đặc điểm của công ty đóng vai trò quan trọng hơn vào sự cân bằng.
3. Quá khó đối với nhà đầu tư bình thường
Điều này có thể là nguyên nhân gây lo lắng trừ khi bạn xin ý kiến tư vấn của cựu giám đốc quỹ đầu tư phòng hộ và là nhà bình luận kênh CNBC. Như những gì đã nói trong cuốn sách của mình, cuốn "Tiền Thật", Cramer cho rằng nhà đầu tư nhỏ lẻ hoặc bán thời gian có thể kiếm tiền trên thị trường chứng khoán bằng cách tuân theo một số quy tắc. Trong đó, dành ít nhất mỗi tuần một giờ nghiên cứu từng cổ phiếu sở hữu. Cũng thuộc 25 quy tắc đầu tư của ông, còn có những quy tắc đa dạng hoá danh mục đầu tư và mua cổ phiếu bị định giá dưới giá trị thật nhưng không mua cổ phiếu của những công ty bị thua lỗ.
Quan điểm của ông là nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ mất tiền không phải vì thị trường chứng khoán quá khắc nghiệt mà vì những nhà đầu tư bán thời gian không có thời gian hoặc không chịu bỏ chút thời gian cần thiết để ra những quyết định có hiểu biết trong một thị trường đầy phức tạp.
4. Nền kinh tế xấu
Một trong những lý do thật sự để sợ thị trường chứng khoán rất có thể là nền kinh tế. Cục Dự trữ Liên bang cho biết với mỗi mức sụt giảm 20% trong thị trường chứng khoán, tổng sản lượng nội địa giảm 1,25% sau một năm. Tuy nhiên, như bất kỳ nhà đầu tư nhiều kinh nghiệm nào cũng biết, thị trường chứng khoán ít khi đại diện theo thời gian thực tình trạng nền kinh tế hiện thời. Khi nền kinh tế có vấn đề, thị trường chứng khoán thường cũng giống như vậy. Các nhà đầu tư có thể xem giá tăng đột biến là biểu hiện của một cảm giác an toàn giả mạo chỉ khi thấy nó mất giá thảm hại trong một thời gian ngắn.
Một nền kinh tế đang gặp khó khăn chắc chắn là nguyên nhân gây ra nỗi sợ hãi thị trường chứng khoán, và một số người sẽ khuyến nghị những nhà đầu tư mới chờ đợi đến khi nhìn thấy sự ổn định trên thị trường và trong toàn nền kinh tế. Vấn đề là tìm thấy sự ổn định trên thị trường chứng khoán có thể mất nhiều thời gian.
5. Thị trường đã tăng nhanh
Kể từ những mức giá đáy năm 2009, thị trường đã tăng hơn 70%. Với nhiều người, đó là công thức cho thảm họa. Nếu cái gì đó là nguyên nhân gây ra nỗi sợ hãi, thì đây có thể là cái như vậy. Theo một quan điểm nào đó, thị trường tăng lên nhanh thường giảm xuống nhanh - với một thị trường trong trạng thái tăng giá trong năm qua, thì điều đó có thể làm sợ hãi bất kỳ nhà đầu tư nào.
Những người khác sẽ phản biện rằng thị trường tăng lên mạnh mẽ vì giai đoạn Đại suy thoái làm thị trường sụt giảm cũng rất trầm trọng, khiến khuynh hướng tăng lên gần đây hướng đến giá trị hợp lý. Vậy trong số những quan điểm đối lập này nhà đầu tư nhỏ lẻ bán thời gian tin vào quan điểm nào? Họ có đủ kinh nghiệm và hiểu biết để lựa chọn sáng suốt? Tiếc là không có câu trả lời dễ dàng.
Kết luận
Khi đầu tư, thị trường chứng khoán chắc chắn có lý do để lo lắng nhưng đôi khi chút lo lắng lại có lợi. Tránh đem tiền đi đầu tư vì sợ hãi có thể cũng không phải là cách hành động tốt nhất. Nếu bạn cảm thấy mình không có đủ kiến thức cần thiết, hãy nhờ giúp đỡ. Tìm một nhà tư vấn tài chính có phí, độc lập trong vùng để giúp bạn kiếm được lợi nhuận hợp lý khi hướng dẫn cho bạn về mọi vấn đề của thị trường.