Đối với hầu hết trẻ em, thú cưng không chỉ là vật nuôi trong nhà, chúng còn như thành viên trong gia đình và là người bạn tốt nhất.
Thật không may, niềm vui của việc sở hữu một con thú cưng luôn đi kèm với nỗi đau khi mất chúng, dù vì tuổi già, bệnh tật, hay tai nạn.
Và việc đó có thể rất khó khăn. Xét cho cùng, thú cưng trong gia đình thường là “người” đầu tiên chào đón trẻ vào buổi sáng và khi đi học về. Thú cưng còn có thể là “người” mà con bạn tìm sự chia sẻ, an ủi khi bị bệnh hoặc lúc cảm thấy buồn bã, khó chịu.
Dù không thể giúp trẻ tránh khỏi nỗi đau mất thú cưng, bạn có thể giúp bé đương đầu với việc đó. Và bởi vì cái chết của một con vật cưng có thể là lần đầu tiên trẻ mất đi một ai đó thân yêu, nỗi đau xót có thể giúp trẻ học cách đối phó với những mất mát khác trong cuộc sống sau này.
Chia sẻ nỗi đau
Một trong những phần khó khăn nhất về việc mất đi một thú cưng chính là thông báo tin xấu cho trẻ. Hãy thử làm điều đó khi chỉ có 2 người với nhau trong một nơi trẻ cảm thấy an toàn, thoải mái và không dễ bị phân tâm.
Vì bạn sẽ gặp khó khăn đi làm việc đó, hãy cố gắng đánh giá mức thông tin trẻ cần biết dựa vào tuổi, mức độ trưởng thành, và kinh nghiệm cuộc sống của trẻ.
Nếu thú cưng của bạn đã rất già hoặc có bệnh từ lâu, hãy cân nhắc nói chuyện với trẻ trước khi thú chết. Nếu bạn phải tự giúp cho thú chết sớm để giảm đau đớn cho nó, bạn có thể cần giải thích với trẻ:
- bác sĩ thú y đã làm mọi cách có thể
- thú cưng của gia đình bạn sẽ không bao giờ khỏe lại nữa
- đây là cách tử tế nhất để giúp thú hết đau đớn
- thú cưng sẽ chết một cách thanh thản, không có cảm giác đau đớn hoặc sợ hãi
Một lần nữa, độ tuổi, mức độ trưởng thành của trẻ, và các câu hỏi sẽ giúp xác định xem có nên đưa ra một lời giải thích rõ ràng và đơn giản cho những gì sẽ xảy ra hay không. Nếu đúng vậy, có thể sử dụng những từ như “chết “ và “đang hấp hối” hoặc nói về việc đại loại như “bác sĩ thú y sẽ cho thú cưng của chúng ta một mũi tiêm giúp nó ngủ và chết êm ái”. Nhiều bé muốn có cơ hội để nói lời chia tay trước, và một số có thể đủ tuổi hoặc đủ trưởng thành về mặt cảm xúc, đủ để được ở đó an ủi thú cưng trong quá trình này.
Nếu bạn buộc phải tự giết thú cưng của mình, hãy cẩn thận khi nói thú sẽ đi “ngủ” hoặc “bị buộc đi ngủ”. Trẻ em thường có xu hướng giải thích sự việc theo nghĩa đen, vì vậy điều này có thể gợi lên quan niệm sai lầm đáng sợ về giấc ngủ hoặc phẫu thuật và gây mê.
Nếu cái chết của thú cưng xảy ra bất ngờ hơn, hãy bình tĩnh giải thích cho trẻ việc đã diễn ra. Hãy ngắn gọn, và để cho những câu hỏi của trẻ giúp bạn biết nên cung cấp cho trẻ bao nhiêu thông tin.
Hãy nói thật
Tránh lờ đi sự việc bằng lời nói dối. Nói với con rằng “Buster đã bỏ trốn” hoặc “Max đi mất rồi” không phải là ý tưởng hay. Điều đó có thể không làm giảm nhẹ nỗi buồn mất thú cưng, mà nếu sự thật bị phát hiện, con của bạn có thể sẽ giận dữ vì bạn nói dối.
Nếu trẻ hỏi chuyện gì sẽ xảy ra với con vật sau khi nó chết, hãy đưa ra hiểu biết của chính bạn về cái chết, bao gồm, nếu liên quan, quan điểm về niềm tin của bạn. Và vì không ai trong chúng ta biết chắc chắn về điều đó, nên câu trả lời trung thực “cha, mẹ không biết” cũng có thể là câu trả lời thích hợp - hãy nói với trẻ rằng cái chết là điều bí ẩn.
Giúp con đương đầu với nỗi buồn
Như bất cứ người nào khi đối mặt với một mất mát, trẻ thường cảm thấy một loạt các cảm xúc bên cạnh nỗi buồn sau cái chết của vật cưng. Bé có thể cảm thấy cô đơn, tức giận nếu thú cưng của mình đã bị giết, thất vọng rằng thú nuôi không thể khỏe hơn, hay cảm giác tội lỗi về thời gian mà bé đã không quan tâm chăm sóc cho vật cưng như đã hứa.
Giúp trẻ hiểu rằng cảm thấy tất cả những cảm xúc đó là một điều tự nhiên, và không sao hết khi lúc đầu bé không muốn nói về sự việc ấy, và bạn luôn ở bên bé khi bé đã sẵn sàng để chia sẻ.
Đừng cảm thấy phải cố gắng che giấu nỗi buồn của chính bạn về cái chết của thú cưng. Cho thấy bạn cảm thấy thế nào và nói về điều đó công khai như một tấm gương cho trẻ. Giúp trẻ hiểu rằng có thể cảm thấy buồn khi mất đi người thân yêu, thổ lộ cảm xúc, và khóc khi thấy buồn. Và trẻ sẽ cảm thấy được an ủi khi biết rằng không chỉ có mình trẻ đau buồn. Chia sẻ với trẻ những câu chuyện về thú cưng bạn có - và mất - khi còn nhỏ và khó khăn thế nào khi phải nói lời từ biệt.
Tiếp tục cuộc sống
Sau khi cơn sốc do tin buồn này đã qua đi, điều quan trọng là phải giúp con trẻ vượt qua tổn thương và tiếp tục cuộc sống.
Sẽ có hiệu quả khi giúp trẻ tìm ra một cách đặc biệt để nhớ về một con vật nuôi. Bạn có thể tổ chức một buổi lễ để chôn con vật cưng hoặc chia sẻ những kỷ niệm về thời gian vui vẻ các bạn đã có với nhau. Cùng nhau viết một lời cầu nguyện hoặc chia sẻ suy nghĩ về ý nghĩa của con vật đối với mỗi thành viên trong gia đình. Chia sẻ chuyện về các khoảnh khắc vui vẻ hoặc ngộ nghĩnh của con vật. Hãy ôm trẻ thật chặt để thể hiện sự cảm thông. Bạn cũng có thể thực hiện một dự án, ví dụ như làm một cuốn sổ lưu niệm về con vật cưng ấy.
Hãy nhớ rằng nỗi đau buồn khi mất đi một con vật cưng, đặc biệt là đối với một đứa trẻ, sâu sắc tương tự như nỗi đau khi mất đi một người thân. Với trẻ em, bị mất một con vật nuôi gắn bó thân thiết có thể còn khó khăn hơn rất nhiều so với việc mất đi một người họ hàng xa. Bạn có thể phải giải thích điều đó với bạn bè, gia đình, hoặc những người khác không nuôi thú cưng hoặc không hiểu điều đó.
Có lẽ quan trọng nhất là thường xuyên nói về con vật cưng của bạn với tình yêu thương. Hãy để con bạn biết rằng dù nỗi đau rồi sẽ nguôi ngoai nhưng những kỷ niệm hạnh phúc của con vật cưng sẽ vẫn mãi còn. Khi thời điểm thích hợp, bạn có thể xem xét việc có một thú cưng mới - không phải là một sự thay thế, mà là một cách để chào đón một người bạn động vật vào trong gia đình bạn một lần nữa.
Phê bình: Tiến sĩ D'Arcy Lyness
Ngày: 11/2009
Lần đầu phê bình: Tiến sĩ Jennifer Schroff Pendley